Zbliżają się Święta Wielkanocne... z tej okazji chcielibyśmy życzyć Wam zdrowia i wiosennego nastroju, a także przybliżyć w dzisiejszym wpisie typowe chorwackie obyczaje, związane z tym świętem. Zależnie od tego w jakim zakątku Chorwacji się znajdujemy, tradycje nieco się od siebie różnią - chciałoby się powiedzieć co region to obyczaj. Dotyczy to także samej nazwy świąt dla przykładu - w Chorwacji Północnej i Istrii usłyszymy Vuzem, z kolei w Dalmacji – Vazam zamiast  Uskrs.

Wiemy jak ważne są przygotowania około świąteczne. Obowiązkowo na liście pojawiają się generalne porządki – któż z nas tego nie doświadcza... Okazuje się, że prace te dawniej miały wymiar symboliczny. Poza oczywistym sprzątaniem, dodatkowo domy bielono wapnem, co miało oznaczać  oczyszczenie, nie tylko przestrzeni jako takiej, ale co najważniejsze sfery duchowej. Jeżeli chodzi o kulinarny aspekt świąt, podczas postu spożywane są tylko lekkie potrawy. W grupie flagowych produktów znajdują się m.in. kasza, ziemniaki, kukurydza, fasola, pestki z dyni, kapusta oraz suszone owoce. Na postnym stole nie może zabraknąć ryb - szczególnie w Dalmacji i Istrii.

Ostatnia niedziela przed Wielkanocą to oczywiście moment święcenia gałązek oliwnych lub palmowych. Wierzy się, że ich zachowanie wpływa na pomyślność i zdrowie rodziny, a także na urodzaj plonów oraz ochroni przed niesprzyjającą pogodą. Niedziela, w Polsce zwana Palmową, w Chorwacji nosi miano Cvetna nedelja, czyli Niedziela Kwiatowa. Z tym dniem związany jest jeszcze jeden dawny zwyczaj wywodzący się z regionu Slavonija. Mianowicie, przy domostwie, gdzie mieszkał potencjalny kandydat na męża, studnie zdobiono kwiatami co było oznaką początku wiosny.

Ciekawym folklorystycznym obyczajem jest tzw. dygowanie. Podczas Wielkiego Czwartku mieszkańcy Dalmacji Środkowej uderzają podczas modlitwy gałązkami w kościelne ławki dopóki się nie złamią.

Nieodłącznym elementem są oczywiście pisanki (pisanice), których wielorakości motywów zdobniczych nie da się zliczyć. Przygotowuje się je już w Wielki Piątek, kiedy to odbywają się liczne procesje. Do podstawowej techniki zdobienia jajek wielkanocnych używa się wosku pszczelego, po którego zastygnięciu wyskrobuje się dowolne wzory – najczęściej kwiaty. Jednokolorowe kraszanki powstają z wykorzystaniem naturalnych barwników np. cebuli, szpinaku, buraków, jagód, pokrzywy czy kory sosnowej. Pisanki są symbolem życia i odrodzenia. Sam kolor też nie pozostaje bez znaczenia. Dla przykładu czerwone pisanki odnoszą się do radości, oddania i przyjaźni.

W Wielką Sobotę po poświęceniu pokarmów nadchodzi czas na uroczyste śniadanie i obiad. Bez żadnych przeszkód można sięgnąć po mięsne potrawy - głównie z indyka, kurczaka lub jagnięciny. Tradycja nakazuje, aby pojawiły się: vertanj (ciasto pszenno-kukurydziane), ryby z cebulą i chrzanem,  biały chleb, strudle z serem lub chałki w formie wieńca. Popularną tradycją jest uderzanie się jajkami - wygrywa ten, którego jajko pozostanie nienaruszone. W przeszłości dobrym zwyczajem było nie wyrzucanie resztek, które zakopywano lub palono. Natomiast skorupki jajek wkładano do wody, ponieważ wierzono we właściwości lecznicze płynu.

Photo credit: annca via pixabay.com / CC0 Public Domain